Waarom investeren en bezuinigen als we elk jaar minder omzet draaien? Waarom wendbaar en consequent zijn als het aankomt op reorganiseren? Toekomstbestendig organiseren vraagt om paradoxaal leiderschap dat voorspelbare processen weet te optimaliseren en richting kan geven aan onvoorspelbare innovatieprocessen.
Paradoxaal leiderschap maakt en breekt een organisatie. De bovenstaande tabel vind ik een treffende indicatie wat ineffectief leiderschap kan veroorzaken. Om een goed beeld te krijgen wat paradoxaal leiderschap inhoudt, wil ik beginnen met de definitie en eindigen met de uitdagingen.
De manager + leider = Paradoxaal leiderschap:
De manager
- Plannen en budgetteren
- Organiseren en benoemen
- Controleren en problemen oplossen
Brengt korte termijn resultaten tot stand en zijn of haar werk moet leiden tot voorspelbaarheid en regelmaat. En dit is noodzakelijk en slechts het einde van het begin.Want risico’s nemen in het bedrijfsleven is nodig om toekomstbestendig te organiseren, als je de mogelijke verlies maar kunt overzien en je het kan betalen als het misgaat. Een manager regelt niet over ‘dingen’ maar voor unieke en waardevolle mensen die samen het succes kunnen vormen van jouw organisatie.
De leider
- Gezaghebbend: richtinggevend met een krachtige visie
- Democratisch: gericht op toewijding van het team en nieuwe ideeën genereren
- Coachend: focus op persoonlijke ontwikkeling voor de lange termijn
Een leider vangt de klappen van buiten op en reguleert de pijnpunten op de juiste tijd en moment in de organisatie. Hij richt zich op het vertalen van de strategie voor de medewerkers en het in lijn brengen van individuele belangen met het organisatiebelang. Het denkt niet in posities maar in belangen en win-win termen. De leider is gericht op het laten voelen van de juiste noodzaak (juiste hoeveelheid externe druk) op de juiste plekken in de organisatie. Zo wordt voor alle medewerkers duidelijk welke beloning of nadelige gevolgen er zijn bij het wel of niet bijdragen aan de strategische richting.
De manager + leider = Paradoxaal leiderschap
Een paradoxale leider weet als geen ander dat hij of zij vrijheid heeft binnen de strategische gebondenheid. Hoe meer tijd het management kan vrijmaken voor het coachen van medewerkers en het stimuleren van verbeteren en vernieuwen, hoe meer ambidexter de organisatie zal zijn. Die paradoxale leider moet zorgen voor multidisciplinair teamwork, en daarnaast voor hoge participatie en betrokkenheid en ontwikkeling van de teamleden. Hij of zij moet ervoor zorgen dat de groep open staat voor het adopteren en ontwikkelen van nieuwe ideeën en dat gelijkertijd de operationele taken efficiënt worden uitgevoerd.
Samenwerking in een team van interne en externe specialisten verschaft de mogelijkheid om snel nieuwe producten te ontwikkelen. Vanwege de toenemende complexiteit van producten, processen en waardeketens is het essentieel om problemen multidisciplinair aan te pakken waardoor kennis en kunde van exploratie daadwerkelijk wordt gecombineerd en geïntegreerd met kennis en kunde van exploitatie. Paradoxaal leiderschap heeft de taak de verschillende ideeën en de zorgen van de teamleden te signaleren en er ‘iets’ mee te doen. Paradoxaal leiderschap is in de kern, het effectief omgaan met spanningsvelden en dilemma’s.
In welke situaties stap je wel of niet af van je meerjarenbeleid?
In welke situaties kun je verschillende functies zowel decentraliseren als centraliseren?
In welke mate kies je voor zowel beheersing en vernieuwing van je huidige product- en dienstverlening?
Paradoxaal leiderschap is kleurrijk denken
Paradoxaal denken heeft te maken met ‘het kunnen overzien van de paradoxale uitdagingen’. Paradoxaal denken heeft te maken met balans zoeken tussen draagkracht en draaglast. Paradoxaal denken is evenwicht zoeken tussen controle behouden en risico’s nemen. Paradoxaal denken heeft te maken met de dynamiek van de markt begrijpen en dit verbinden met financiën en relaties. Paradoxaal leiderschap gaat over het begrijpen dat het leven tegelijk mooi en lelijk kan zijn. Dat er naast zwart en wit ook grijs en talloze kleuren samen een schilderij vormen.
Welke uitdagingen spelen nu op jouw werk een belangrijke rol?
Kan ik vanuit verschillende perspectieven redeneren en evenwichtige besluiten maken?
Is innovatie voor jou een nice-to-have en/of een need-to-have?
Paradoxaal leiderschap is persoonlijk
Paradoxaal leiderschap is een manier van denken en doen nauw verbonden aan je identiteit. Paradoxaal leiderschap is een leerproces. Het gaat over recht doen aan alle perspectieven van het verhaal, hoe je verbinding zoekt tussen verbeteren, vernieuwen en innoveren, hoe je evenwicht zoekt tussen jouw energie en de beschikbare tijd.
Paradoxaal leiderschap is niet de weg van de compromis maar beseffen dat jouw overzicht en de kleine stapjes die je hierin dagelijks kiest invloed hebben op het groter geheel. Het kan een organisatie maken en breken.
Referenties
https://www.officerescue.nl/egotoestanden-ouder-volwassene-kind/
https://www.managementsite.nl/concurrentiekracht-organisatieparadoxen-hoe-oplossen tip!
https://youtu.be/EM43ddY_Zbw tip!
boek: Paradoxaal leiderschap, Ivo Brugman
foto: https://www.fridayfwd.com/domino-effec